(+a göre, geniş zaman, belirli geçmiş zaman, i- eylemi)
HACİVAT İLE KARAGÖZ
Hacivat ile Karagöz, Karagöz oyunlarının iki önemli kahramanıdır. Bunların yaşları, kıyafetleri, kişilikleri hiç değişmez. Bir rivayete göre bu oyun Orta Asya'da ve Selçuklularda da vardı. Bir başka rivayete göre ise bu oyunu ilk kez Bursa'da Şeyh Küşteri ortaya koydu. Karagöz oyununa benzer oyunlar Türklerdeki gibi Çinlilerde de hatta Batılılarda da vardı. Bu oyun XV yüzyılda Türkiye'de çok yaygın bir eğlence hâline geldi; ama oyunun amacı yalnız eğlence değil, o devirde halk tiplerini onların sorunlarını tartışıp tiplerin ağzından zamanın kötülüklerini eleştirmekti.
XVI. ve XVII. yüzyılda oyun saray eğlenceleri arasına girdi. O devirde Karagöz âdeta halkın eğlencesiydi. Özellikle ramazan geceleri iftardan sonra hemen herkes mahalle kahvelerine, Karagöz seyretmeye giderdi. Karagöz'ü karartılmış bir yerde bir köşeye gerilmiş 100 x 120 sm büyüklüğünde beyaz bir perde üzerinde oynatırlar. Karagözcü perdenin arkasında, uzun ince sopalarının ucuna taktığı biçimleri oynatır. Bir yandan da perdedeki tipleri ayrı ayrı konuşturur. Oyunlarda nükteler ve taklitler vardır.
Oyunun temeli Karagöz ile Hacivat arasındaki konuşmaya dayanır ve asıl özelliği yazılı olmasıdır, çünkü bütün ustalık Karagözün yaratma gücüne, yerine ve zamanına göre söz uydurma yeteneğine dayanır.
