“Gönül” kelimesinin birçok dilde tam karşılığının olmadığı söylenir. Diğer dillere genelde “kalp” olarak çevrilir. Hepimiz biliriz ki kalp gönül değildir, gönül de kalp. Türkçede “gönül” kelimesi kullanılarak o kadar çok fiil, deyim, atasözü, kalıp ifade türetmişiz; o kadar çok şiir yazmış, şarkı söylemiş, türkü yakmışız ki…

İçinde “gönül” geçen kelimeleri, deyimleri, atasözlerini, kalıp ifadeleri ve eşdizimleri meraklıları için derledim…

Ayrıca sayfanın sonuna “gönül” şarkılarını da ekledim. Dinlemek isteyenler için.

Listenin hazırlanmasında “Turkish Web 2012” derleminden ve TDK’nin “Büyük Türkçe Sözlük”ünden yararlanılmıştır.

Siz de bildiklerinizi yazarsanız sevinirim…

Hazırlayan: Kerim Sarıgül

İÇİNDE GÖNÜL GEÇEN KELİMELER, DEYİMLER, EŞDİZİMLER

1. açık gönüllü
2. ağır gönüllü
3. alçak gönüllü
4. alçak gönüllülük
5. aslan postunda, gönül dostunda
6. ayran gönüllü
7. ayran gönüllülük
8. birinin gönlü ile oynamak
9. birinin gönlünde yer etmek
10. canı gönülden
11. el ele gönül gönüle
12. el vergisi, gönül sevgisi
13. engin gönüllü
14. geniş gönüllü
15. geniş gönüllülük
16. gönle yazılmak
17. gönlü açık
18. gönlü akmak
19. gönlü alınmak
20. gönlü azmak
21. gönlü bir olmak (gönüller bir olsun, yeter)
22. gönlü birinden yana olmak (gönlüm senden yana)
23. gönlü bulanmak
24. gönlü bulanmak
25. gönlü çekmek
26. gönlü çelinmek
27. gönlü çökmek
28. gönlü daralmak
29. gönlü dayanmak (buna gönül dayanmaz)
30. gönlü doymak
31. gönlü dönmek
32. gönlü düşmek
33. gönlü düşmek
34. gönlü geniş
35. gönlü götürmek
36. gönlü hicranla dolmak
37. gönlü huzura kavuşmak
38. gönlü ısınmak
39. gönlü istemek
40. gönlü kalmak
41. gönlü kanmak
42. gönlü karartmak
43. gönlü katı olmak
44. gönlü kaymak
45. gönlü kırılmak
46. gönlü kocamak
47. gönlü meyletmek
48. gönlü okyanus gibi
49. gönlü olmak (gönlü varsa, gönlü yoksa)
50. gönlü olsun
51. gönlü rahat olmak
52. gönlü razı olmak/olmamak
53. gönlü şenlenmek
54. gönlü takılmak
55. gönlü uyanmak
56. gönlü varmamak
57. gönlü yufka
58. gönlü zengin
59. gönlünde ayrı bir yeri olmak
60. gönlünde büyümek
61. gönlünde kalmak
62. gönlünde taht kurmak
63. gönlünde taşımak
64. gönlünde yatan aslan
65. gönlünde yatmak
66. gönlünde yer etmek
67. gönlünden geçirmek (geçmek)
68. gönlünden kopmak
69. gönlünden kopmak (gönlünden/gönlümden kopan)
70. gönlünden ne koparsa
71. gönlüne doğmak
72. gönlüne dokunmak
73. gönlüne düşürmek
74. gönlüne girmek
75. gönlüne göre
76. gönlüne sağlık
77. gönlüne sığmak/sığdırmak
78. gönlüne söz geçirememek
79. gönlüne su serpmek
80. gönlüne yansımak
81. gönlünü açmak
82. gönlünü adamak
83. gönlünü almak
84. gönlünü çalmak
85. gönlünü çelmek
86. gönlünü düşürmek
87. gönlünü ferah tutmak
88. gönlünü ferahlatmak
89. gönlünü hoş etmek
90. gönlünü hoş tutmak
91. gönlünü kaptırmak
92. gönlünü karartmak
93. gönlünü okşamak
94. gönlünü pazara çıkarmak
95. gönlünü serin tutmak
96. gönlünü söndürmek
97. gönlünü yapmak
98. gönlünü yaralamak
99. gönül (gönlünü) almak
100. gönül açıklığı
101. gönül açmak
102. gönül adamı
103. gönül akıtmak
104. gönül avcısı
105. gönül avlamak
106. gönül avutmak
107. gönül aynası
108. gönül bağı
109. gönül bağlamak
110. gönül bahçesi
111. gönül belası
112. gönül bırakmak
113. gönül birliği
114. gönül birliği etmek
115. gönül borcu
116. gönül borçlusu
117. gönül bulandırmak
118. gönül çalmak
119. gönül çekmek
120. gönül çelen
121. gönül çelmek
122. gönül çöküşü
123. gönül darlığı
124. gönül dilencisi
125. gönül dili
126. gönül dolusu
127. gönül dostu
128. gönül dünyası
129. gönül eğlemek
130. gönül eğlencesi
131. gönül eğlendirmek
132. gönül eri
133. gönül evi
134. gönül ferahlığı
135. gönül gezdirmek
136. gönül gönüle
137. gönül gözü
138. gönül gözü ile görmek
139. gönül güzelliği
140. gönül hoşluğu
141. gönül huzuru
142. gönül ilişkisi
143. gönül incitmek
144. gönül indirmek
145. gönül insanı
146. gönül işi
147. gönül kapısı
148. gönül kazanmak
149. gönül kırgınlığı
150. gönül kırmak
151. gönül koymak
152. gönül köprüsü
153. gönül macerası
154. gönül maskarası
155. gönül meselesi
156. gönül okşamak
157. gönül okşayıcı
158. gönül oyunu
159. gönül pası
160. gönül penceresi
161. gönül rahatlığı
162. gönül rızası
163. gönül sofrası
164. gönül suyu
165. gönül teli
166. gönül tokluğu
167. gönül vermek
168. gönül yakmak
169. gönül yapmak
170. gönül yarası
171. gönül yıkmak
172. gönül yolu
173. gönül zenginliği
174. Gönülaçan
175. Gönülalan
176. Gönülaldı
177. gönülalma
178. gönüldaş
179. gönüldaşlık
180. gönülden arzu etmek
181. gönülden bağlanmak
182. gönülden bağlılık
183. gönülden çıkarmamak
184. gönülden desteklemek
185. gönülden gelen
186. gönülden gönüle
187. gönülden ırak olmak
188. gönülden iman etmek
189. gönülden inanmak
190. gönülden katılmak
191. gönülden kutlamak
192. gönülden sevmek
193. gönüldolabı
194. gönülgücü
195. gönüllemek
196. gönüllendirme
197. gönüllendirmek
198. gönüllenme
199. gönüllenmek
200. gönüller sultanı
201. gönüllerde yaşamak
202. gönüllere hitap etmek
203. gönüllere nakşetmek
204. gönüllere yerleşmek
205. gönülleri aydınlatmak
206. gönülleri birleştirmek
207. gönülleri coşturmak
208. gönülleri fethetmek
209. gönülleri sarmak
210. gönülleri yumuşatmak
211. gönüllerin birincisi
212. gönüllerin sultanı
213. gönüllerin şampiyonu
214. gönüllü
215. gönüllü gönülsüz
216. gönüllü işsizlik
217. gönüllü olmak
218. gönüllüce
219. gönüllülük
220. gönülsüz
221. gönülsüz işsizlik
222. gönülsüzce
223. gönülsüzlük
224. gözden gönülden çıkarmak
225. gözü gönlü açılmak
226. hatır gönül
227. hatır gönül bilmek
228. hatır gönül yapmak
229. hatır gönül yıkmak (veya kırmak)
230. kara gönüllü
231. katı gönüllü
232. paşa gönüllü (paşa gönlü bilir, paşa gönlün bilir)
233. yardım gönüllüleri
234. yarım elma, gönül alma
235. yufka gönüllü
236. yüce gönüllü
237. yüce gönüllülük

 

İÇİNDE “GÖNÜL” GEÇEN ATASÖZLERİ

Deniz dalgasız, gönül sevdasız olmaz.

Er kocar, gönül kocamaz.

Gönül bir sırça saraydır, kırılırsa yapılmaz.

Gönül bu, ota da konar …

Gönül kimi severse güzel odur.

Gönül verme evliye, eve gider unutur.

Gönüller bir olunca samanlık seyran olur.

Gönülsüz namaz göğe ağmaz.

Gönülsüz yenen aş, ya karın ağrıtır ya baş.

Göz görmeyince gönül katlanır.

Gözden ırak olan gönülden de ırak olur.

İki gönül bir olunca samanlık seyran olur.

 

İÇİNDE “GÖNÜL” GEÇEN KALIP İFADELER

Aldırma gönül!

Allah gönlüne göre versin.

Gönül ferman dinlemez.

Gönül isterdi ki…

Paşa gönlün bilir.

 

İÇİNDE “GÖNÜL” GEÇEN ŞARKILAR VE TÜRKÜLER

Fikret Kızılok - Gönül

 

Orhan Gencebay - Gönül

 

Müslüm Gürses - Gönül

 

Müslüm Gürses - Gönül Dağı

 

Hüseyin Turan - Gönül

 

Edip Akbayram - Seyreyle Gönül

 

Neşet Ertaş - Gönül Dağı

 

Barış Manço - Gönül Dağı

 

Kıraç - Gönül

 

Hüsnü Arkan - Gönül Yarası (Cem Adrian ile)

 

Edip Akbayram - Aldırma Gönül

 

Zerrin Özer - Gönül

 

 

Feridun Düzağaç - Gönül

 

Ümmüşen - Gönül Geçmiyor

 

Kayahan - Gönül Sayfam

 

Zara - Gönül Dağı

 

Edip Akbayram - Hasretinle Yandı Gönlüm

 

Zeynep Dizdar - Vazgeç Gönül

 

Ferdi Tayfur - Gönül Oyunu

 

Fikret Kızılok – Gönül (Şarkı sözleri)

Bunca yıl herkesten kaçtın

En sonunda buldum sandın

Ansızın içini açtın

Yapma dedim yaptın gönül

 

Gözleri senden uzaktı

Fark edilmez bir tuzaktı

Sana böylesi yasaktı

Yapma dedim yaptın gönül

 

O bir yolcu sen bir hancı

Gördüğün en son yalancı

İçindeki serin sancı

Gitmez dedim kaldı gönül

 

Sen istedin ben dinledim

Senden ayrı olmaz dedim

En sonunda bende sevdim

Şimdi beni kurtar gönül

 

Gözlerin bakar da görmez

Ellerin tutar da bilmez

Gece gündüz fark edilmez

Demedim mi sana gönül

 

Sabahın tam üçündesin

Dertlerin en gücündesin

Hâlâ onun peşindesin

Gitme dedim gittin gönül

 

Böylesi sevdiğin için

Bir kördüğüm oldu için

Ağlıyorsun için için

Demedim mi sana gönül

 

Sen istedin ben dinledim

Senden ayrı olmaz dedim

En sonunda bende sevdim

Şimdi beni kurtar gönül

 

"göz" kelimesi ile ilgili deyimler ve fiiller sayfasına da bakabilirsiniz...