■ Yeni gelenlere ulusal dilde ek destek, 21 ülkede/bölgede genel
eğitimden önce ya da genel eğitim esnasında sunulmaktadır.
Danimarka, İtalya ve Ukrayna bu konuda hiçbir koşul
sağlamadıklarını bildirmiştir.
■ Beklenildiği gibi, anket yapılan bütün ülkeler/bölgeler alt
ve üst düzey ortaöğretimde yabancı dil dersleri sunmaktadır.
Ancak önemli farklılıklar, sunulan yabancı dillerin sayısında,
yabancı dil çeşitliliğinde, yabancı dil becerilerinin izlenmesinde,
CLIL’nin kullanımında ve elde edilen seviyenin değerlendirilmesi
için AOÖÇ’nin kullanım derecesinde ortaya çıkmaktadır.
■ Gerek alt gerekse üst düzey ortaöğretimde iki yabancı
dili zorunlu yapan ülkeler yalnız Avusturya, Estonya, Fransa,
Polonya, Portekiz, Romanya ve İsviçre’dir.
■ Beklenildiği gibi, anket yapılan bütün ülkelerde/bölgelerde
yabancı diller için AOÖÇ’ye paralel olarak katılım hedefleri
ortaöğretim okullarında ilköğretim okullarından çok daha
resmileşmiştir ve bunlardan 13’ü elde edilmesi gereken seviyeyi
açık olarak belirtmiştir: B2 birinci yabancı dilde, B1 ise ikinci
yabancı dilde yeterlik için yaygın kabul gören seviyedir.
■ R/M dilleri, 19 ülke/bölge tarafından ortaöğretimde
sunulmaktadır. Bu dilleri sunmayan ülkeler/bölgeler
Danimarka, İngiltere, Estonya, Yunanistan ve Polonya’dır.
■ Elde edilen dil becerileri 18 ülkede/bölgede, ya ulusal/bölgesel
ya da okul-tabanlı testler vasıtasıyla izlenirken, yalnız İtalya
herhangi izlemenin olmadığını bildirmiştir. Avusturya ve Galler
elde edilecek standart için hedef belirlemezken, diğer bütün
ülkeler/bölgeler hedef belirlemektedir. Bütün ülkeler/bölgeler
yabancı dilleri tüm öğrencilere ücretsiz olarak sunarlar.
■ Çok az sayıda ülke/bölge, göçmen dili koşulunu sistematik
olarak sağlamaktadır (okul öncesinde 3 ve ilköğretimde 5
ülke/bölge). Ortaöğretimde ise 24 ülkeden/bölgeden olumlu
yanıt veren 8’i Avusturya, Danimarka, İngiltere, Estonya,
Fransa, Hollanda, İskoçya ve İsviçre’dir.
■ Göçmen dilleri için tam devlet finansmanı Avusturya, Danimarka,
İngiltere, Hollanda ve İskoçya’da sağlanır. Fransa ve İsviçre’de
finansman göçmen öğrencilerin köken ülkelerinden sağlanırken,
Estonya’da ebeveynler maliyeti karşılar. Göçmen dillerini
gerek ilköğretimde gerekse ortaöğretimde sunan yegane
ülkeler/bölgeler Avusturya, Danimarka, Fransa ve İsviçre’dir.
■ En yaygın sunulan yabancı diller İngilizce, Almanca ve Fransızca
olmakla birlikte İspanyolca ve İtalyanca gibi diğer Avrupa
dilleri de sunulmaktadır. Arapça, Hırvatça, Polonyaca, Rusça
ve Türkçe gibi bazı göçmen dilleri seçmeli yabancı diller
olarak sunulur. Arapça ile Türkçe Fransa ve Hollanda’daki
ortaöğretim okullarında sınav dersleri olarak sağlam bir statüye
sahiptir. Doğu Avrupa ülkelerinde Rusça ya bir yöresel/azınlık
dili ya da yabancı dil kapsamında geniş ölçüde sunulur.
■ İlköğretimde olduğu gibi yöresel/azınlık dillerinin
öğretilmesinde CLIL yaygın olmakla birlikte yabancı dillerde
çok daha az yaygındır; yalnız Fransa yaygın uygulamayı
bildirirken, diğer 14 ülke/bölge lokalize örnekler vermiştir.
■ Yabancı dil öğretmenleri iyi vasıflıdır. Yalnız Estonya ile Kuzey
İrlanda’da genel sınıf öğretmenleri yabancı dilleri öğretmektedir.
■ Hareketlilik için ortaöğretimde ilköğretimden biraz daha fazla
yapısal destek vardır; Avusturya ve Katalonya öğretmenlerin
hizmet-öncesi ve hizmet-içi eğitim kapsamında yurt dışında
bir sömestr kaldıklarını belirtmiştir. Diğer 17 ülke/bölge
öğretmen hareketliliğini teşvik etmekte ve finansal olarak
desteklemektedir. Öte yandan, Estonya, Fransa, İtalya,
Portekiz ve Romanya’daki öğretmenlerin hedef dil ülkesinde
zaman geçirmeleri daha düşük olasılıktır.
■ AB ve CoE tavsiyeleri doğrultusunda, çoğu ülkedeki yabancı
dil öğretmenlerinin belirli bir yeterlik düzeyine ulaşmış olması
gerekmektedir ve bu yeterlik seviyesi 8 ülkede/bölgede
AOÖÇ seviyesine dayalı olarak ölçülür: C1 istenilen en yaygın
seviye olarak ortaya çıkarken, B2 Bask Bölgesinde uygun
olarak değerlendirilmektedir.
■ Bazı ülkelerde/bölgelerde yabancı dil öğretmeni azlığı vardır
ve uygun nitelikte profesyonelleri işe almak, insanları yabancı
dil öğretmeni olarak nitelik kazanmaya teşvik etmek için özel
önlemler alınmaktadır. Yabancı dil öğretmeni istihdamında
en aktif olan ülkeler/bölgeler İskoçya, Bask Bölgesi, İngiltere,
Romanya ve İsviçre’dir. Bu ülkelerin tamamı yabancı dil
öğretmenlerini dört dil kategorisinin en az 3’ünde işe almaktadır.
